Compassioneel leiderschap | deel 3 (3/3)

Compassie heeft een positief effect op zelfsturend vermogen en motivatie.

Compassioneel leiderschap heeft alles te maken met in kunnen voelen wat anderen voelen.

Dit gaat verder dan empathisch vermogen. Uit een onderzoek door Dr. David Eagleman blijkt dat hoe meer iemand op ons lijkt, des te meer compassie we voor deze persoon voelen (Eagleman et. al 2009). Tijdens het experiment werden 130 proefpersonen onder een FMRI scanner gelegd. Ze kregen beelden te zien van een hand die met een flinke injectienaald werd geprikt. Vervolgens kregen beelden labels: Moslim, Christen, Boeddhist, Jood en Atheïst. De scannerresultaten lieten zien dat hoe meer iemand uit onze eigen groep komt, hoe meer we voor diegene voelen. Zelfs atheïsten reageren heftiger op andere atheïsten die gestoken worden. Hoe meer iemand op ons lijkt, des te meer compassie we voor diegene voelen en hoe minder iemand op ons lijkt, des te minder compassie we voor diegene voelen.

Psychologische veiligheid

Compassioneel leiderschap begint dus met het zien van anderen en het voelen wat zij voelen. Hiervoor is zelfbewustzijn, maar ook empathisch vermogen noodzakelijk. Vervolgens gaat het erom dat deze inzichten ingezet worden voor het welzijn van de medewerker en voor het grotere goed, de organisatie. Een compassioneel leider zorgt voor psychologische veiligheid.

Tijdens een onderzoek binnen Google onder 180 teams bleek dat niet de achtergrond van individuele teamleden of de ervaring van managers, maar de mate van psychologische veiligheid het toonaangevende criterium was dat de kwaliteit van een team bepaalde. Wanneer teamleden zichzelf kunnen zijn, elkaar kunnen vertrouwen, fouten mogen maken en zich veilig voelen blijken ze tot optimale individuele en teamprestaties te kunnen komen. Compassievol leiderschap gaat daarmee ook over vanuit een vriendelijke en liefdevolle houding omgaan met medewerkers. Zoals Weiner zegt; het is geen blame game.

Medewerkers worden niet afgestraft als er fouten gemaakt worden. Of het nu procesfouten, inhoudelijke fouten of gedragsfouten betreft, er wordt gekeken hoe deze fouten kunnen worden omgezet in groei. Fouten maken moet. Of, zoals Honda oprichter Soichiro Honda zei: Succes is 99% falen. Zonder falen is er geen groei, geen ontwikkeling en geen succes. Veel managers hebben nog het ouderwetse idee dat succes en slagen twee kanten van dezelfde medaille zijn en ofwel het ene ofwel het andere de uitkomst van een proces is. In werkelijkheid echter zijn faalmomenten voorwaarde voor succes. Bij falen wordt geleerd, verbeterd en doorontwikkeld. Organisaties waarbinnen angst voor fouten maken en falen een rol speelt hebben moeite met innovatie, creativiteit en commitment van medewerkers.

Compassie springplank naar groei

Compassie door de leider en zelf compassie door de betreffende medewerker zijn springplanken naar groei. Veel managers fronsen hun wenkbrauwen als ze dit lezen. Want als mensen niet de pijn van hun fouten voelen, hoe weten we dan dat ze de volgende keer niet dezelfde fout maken? En is het niet zo dat als medewerkers niet afgerekend worden op hun fouten ze niet gemotiveerd zijn te veranderen of zichzelf te verbeteren?

Uit onderzoek van Breines & Chen blijkt echter het tegenovergestelde. De onderzoekers lieten drie groepen schrijven over zichzelf. Een controle groep die niets deed, een groep die over positieve kwaliteiten van zichzelf schreef vanuit een perceptie van zelfvertrouwen en een zelfcompassiegroep die schreven over hun problemen en uitdagingen vanuit een perspectief van begrip, acceptatie en zelfcompassie. Wat bleek? De zelfcompassiegroep scoorde hoger op het geloof in de mogelijkheid dat ze zichzelf konden veranderen, hoger op de motivatie zichzelf te verbeteren na een fout en hoger op de wil zich in te zetten om fouten in de toekomst niet meer te maken.

Deze uitslag suggereert dat als medewerkers vanuit compassie worden bejegend bij het maken van fouten en bij tegenslagen, dit een positief effect heeft op hun zelfsturend vermogen, hun motivatie en hun zelfmanagement.

Een compassievol manager begrijpt daarbij dat de werkelijke onderliggende motivatie mensen de pijn van hun falen te laten voelen een projectie van diezelfde manager is. Leiders projecteren de pijn die ze voelen als iemand in hun span of control faalt op de falende en willen dat diegene evenveel, liefst nog meer pijn voelt als zijzelf.

Compassie is trainbaar

Voor veel managers zal compassievol leiderschap een uitdaging vormen. Het vraagt tenslotte dat ze zich bewust zijn van hun eigen gedrag, omgaan met emoties en impulsen en zelfs projecteren van eigen stukken op anderen. Het vraagt ook van hen hun eigen ego aan de kant te zetten en te denken in het welzijn van het grote geheel. Voor veel organisaties zal dit een zegen zijn; het einde van eilandvorming, onderkoningschappen en ego-gevechten tussen afdelingsmanagers. En dit is geen utopie.

Compassie is namelijk trainbaar. 9 weekse trainingen aan Stanford University lieten significante groei in activiteit zien in de breindelen die met compassie geassocieerd worden. Ook in Nederland komen steeds meer compassietrainingen van de grond.

Leiderschap van mens tot mens

Semler had het met zijn age of wisdom over een nieuw tijdperk. Wereldwijd worden mensen binnen en buiten organisaties wakker. De egoïstische, op angst gebaseerde bedrijfsculturen komen op hun einde. Medewerkers accepteren steeds minder wanneer ze vanuit autoriteit en macht benadert worden.

Zoals de auteur en spreker Dan Pink in zijn theorie beschrijft, ontlenen medewerkers hun motivatie niet aan geld, angst of bonussen, maar aan meesterschap, autonomie en het dienen van een hoger doel. De moderne professional wil zich kunnen door ontwikkelen en groeien, wil zelfstandig kunnen werken en wil iets hoger dienen dan zichzelf.

De moderne leider kan hier op inspelen door vanuit compassie te faciliteren en continue het welzijn van de professional te monitoren. Niet vanuit protocollen en richtlijnen, maar vanuit het hart. Want uiteindelijk is dat wat de kern van compassioneel leiderschap is. Leiderschap van mens tot mens. Vanuit acceptatie en begrip. Leiderschap vanuit liefde en menselijkheid. In deze nieuwe tijd kan een leider zich niet meer achter een titel of positie verschuilen. De mens achter de professional is belangrijker dan ooit.

Grote moderne leiders als Richard Branson van Virgin, Elon Musk van Tesla en SpaceX en Bill Gates onderscheiden zich door hun authenticiteit. Ze zijn wie ze zijn als mens en komen daar voor uit. Tegelijkertijd dienen ze een doel dat vele malen groter is dan zijzelf. Compassioneel leiderschap begint bij mindfulness en het ontwikkelen van emotionele intelligentie. Het vraagt kwetsbaarheid, openheid en authenticiteit van de leider.

Meer Weten?

Compassie en daarmee compassioneel leiderschap is trainbaar. Compassioneel leiderschap begint bij mindfulness en het ontwikkelen van emotionele intelligentie. Lees hier hoe je je zelfbewustzijn kan vergroten met mindfullness.

Meditatietrainers van Bridgeman geven mindfulness based emotional intelligence trainingen bij organisaties als ING, SAP, mediabedrijven, ministeries en gemeenten. Tevens is Robert Bridgeman gecertificeerd trainer aan het Search Inside Yourself Leadership Institute in San Francisco.

Op de hoogte blijven van al ons nieuws? Schrijf je dan hier in voor onze nieuwsbrief.

Boeken

• Jim Collins, Good to great
• Dan Pink, Drive
• Daniel Goleman Emotional intelligence
• Joan Halifax, The power of compassion
• Tania Singer & Matthieu Ricard, Caring economics,
• Ricardo Semler, Maverick
• Chade Meng Tan, Search Inside Yourself,
• Sharon Saltzberg, Real happiness at work
• Robert Bridgeman, Rust!
• Jon Kabat- Zinn, Mindfulness for beginners