Hoezo moeten?

Met regelmaat klagen mensen dat ze zoveel moeten om gelukkig te zijn. Ze moeten mediteren, yoga beoefenen, opletten wat ze eten en drinken, niet teveel TV kijken, koud douchen, regelmatig sporten, etc. Voor veel mensen is dat een hele opgave en dat snap ik wel. Als je het idee hebt dat je dat allemaal moet om iets abstracts als geluk te bereiken is het inderdaad een hele kluif. Waar haal je in godsnaam de discipline vandaan om dit allemaal te doen?

Je hersenen werken ook niet echt mee. Ze kijken in principe naar korte termijn genots- of pijnprikkels. Vanuit de evolutie hebben de hersenen een enorme voorkeur voor korte termijn genotsprikkels en proberen ze pijnprikkels te vermijden. Niet vreemd als je het terugplaatst naar de prehistorie toen dit mechanisme ontwikkeld werd. Pijnprikkels kunnen voor een holbewoner de dood betekenen, terwijl genotsprikkels vaak van iets lekkers te eten of voortplanting komen. Genot is een kans en in tegenstelling tot pijn geen levensbedreiging.

Iets moeten doen zien de hersenen vaak als korte termijn pijnprikkels en de uitkomst ervan: geluk, fitheid, energie, levenslust, zijn lange termijn genotsprikkels. Dan kiezen de hersenen liever voor korte termijn genotsprikkels als op de bank hangen, in bed blijven liggen, TV kijken, chocolade eten of een glaasje wijn.

Het geheim ontving ik een paar jaar geleden van een bevriende boeddhistisch monnik in Vietnam. Samen waren we al maanden bezig om boeddhistische kloosters in het Zuiden van het land te bezoeken. We bezochten Zen kloosters die er prachtig uitzagen en door de monniken en nonnen met liefde en aandacht werden onderhouden en we bezochten pure land kloosters waar de monniken veel slordiger waren, vaak op scooters reden en Iphones hadden.

Het verschil? In de Zen wordt dagelijks veel en intensief gemediteerd. Dat vertaalt zich in wijze, liefdevolle mensen met een hoog ontwikkelt ego. In het pure land worden eigenlijk alleen mantra’s gereciteerd en soetra’s (leringen van de boeddha) gelezen, hetgeen met het ‘hoofd’ gebeurde waardoor beoefenaars wel veel wisten, maar in een laag ontwikkeld ego bleven. Ego’s transformeren ten slotte niet door kennis, lezen en weten, maar door intensieve beoefening en ervaring.

Ik keek stiekem een beetje neer op de pure land beoefenaars die zich voor mijn gevoel makkelijk van de meditatie af maakten en een beetje mantra’s op zeiden en vertelde dat op een dag aan mijn monnik- vriend. Hij keek me bloedserieus aan en vroeg: “realiseer jij je eigenlijk wel hoeveel geluk jij en ik hebben? Dat wij tijd hebben om te mediteren is een voorrecht en een luxe, niet meer, niet minder. De meeste pure land beoefenaren zijn arme boeren. Zij werken van zonsopgang tot zonsondergang om in hun basisbehoeften te kunnen voorzien en hebben geen tijd voor mediteren. Ze zijn blij dat ze voor en na hun werk mantra’s kunnen opzeggen en zo toch een beetje beoefening te hebben in hun leven.”

En die woorden veranderden voor mij alles. Ik realiseer me sindsdien dat van de 7 miljard wereldbewoners slechts een klein deel de tijd heeft om te mediteren, sporten, koud douchen, etc. Denk maar eens na, meer dan 3,5 miljard leeft nabij de armoede grens en de volgende 2 miljard heeft het niet veel beter. Blijft er anderhalf miljard over die de tijd hebben zich te ontplooien. Van dat deel is er slechts een nog kleiner deel dat het werkelijke bewustzijn heeft dat beoefening leidt tot meer geluk en fitheid. Het besef dat ik een geluksvogel ben die de tijd en ruimte heeft voor zichzelf te zorgen geeft me een enorme dankbaarheid en motivatie en maakt het zoveel makkelijker voor me de korte termijn prikkelbehoefte van mijn brein te omzeilen en te genieten van het werken aan mezelf. Niets moet, alles mag. Geen stress, geen discipline, geen wilskracht, maar liefde, flow en overgave. Een keertje niet? Prima, de volgende dag weer wel.

Kortom; realiseer je vanaf nu dat je niets moet, maar dat je bij een beperkte groep geluksvogels hoort die mag sporten, die mag mediteren, die yoga mag beoefenen (yoga is ook een elite beoefening, arme boeren in India hadden daar destijds echt geen tijd voor), die bewust mag eten en drinken, koud mag douchen, etc. etc. Een hele klein deel van de wereldbevolking die de luxe van zowel de tijd als het bewustzijn heeft goed voor zichzelf te zorgen. En daar hoor jij bij, gefeliciteerd!