Je hoort de laatste jaren steeds vaker over de voordelen van mediteren. Wetenschappelijke onderzoeken tonen steeds weer aan dat meditatie positieve effecten heeft op lichaam en geest. Meer dan 600 onderzoeken per jaar zelfs. Toch zijn deze onderzoeken vaak klein en niet altijd even goed opgezet. Sinds vorig jaar zijn er een aantal goede reviews waarbij meerdere onderzoeken vergeleken worden. Ook daaruit komen positieve geluiden. Dat je van mediteren positiever, aardiger en zelfbewuster wordt, staat buiten kijf. Dat je beter met pijn en ongemak kunt omgaan en minder stresshormoon aanmaakt, ook.
De Hype Rondom Meditatie en Yoga
Door al deze aangetoonde effecten is er een soort hype ontstaan rondom meditatie en yoga, waar veel mensen in meegezogen worden. (Als ik over meditatie praat bedoel ik bijvoorbeeld Vipassana-, Zen- of mindfulness meditatie.) Enerzijds heel positief, want het brengt je nu eenmaal veel. Anderzijds zitten er ook nadelen aan meditatie en volgens mij is het belangrijk ook die geluiden te laten horen zodat je niet als een kip zonder kop achter een trend aanrent, maar weloverwogen kunt beslissen of dit iets voor je is. Meditatie is echter geen totaaloplossing. Het is ook zeker niet de enige methode voor persoonlijke- en spirituele ontwikkeling en wordt door veel mensen overschat.
Persoonlijke Ervaring met Meditatie
Voor de context: ik mediteer zelf 30 minuten per dag en wanneer ik kan meer. Ook ben ik een enorme yoga fan. In de loop der tijd heb ik de nodige retraites in Europa en Azië gevolgd waarbij ik soms wekenlang mediteerde. Het is een levensstijl geworden die me veel oplevert, maar altijd met de volgende punten in het achterhoofd:
1. Meditatie is niet persé fijn en ontspannend
Natuurlijk heb je, naarmate je vordert, steeds meer fijne, heldere en ontspannende meditaties. Echter, als je het goed doet, maak je heel veel meditatie sessies mee waarbij pijn, ongemak en weerstand de overhand hebben. En met een reden: wanneer je leert omgaan met pijn en ongemak in de meditatie, leer je omgaan met pijn en ongemak in het dagelijks leven. Ook onrustige gevoelens, slaperigheid, twijfels en verlangens (bijvoorbeeld om op de klok te kijken) horen bij mediteren. Door niet aan deze factoren toe te geven tijdens het mediteren, maar er naar te kijken, leer je er mee om te gaan. Je ontwikkelt meesterschap hetgeen je leven een stuk prettiger maakt. Veel mensen haken echter af door onrust of weerstand. Dat is jammer en niet nodig als je voorbereid bent.
2. Meditatie onderdrukt negatieve gevoelens en blokkades
Net als yoga en mindfulness geeft meditatie je het vermogen beter met fysieke, emotionele en mentale pijn om te gaan. Dit heeft als voordeel dat je prettiger leeft en makkelijker in de omgang bent. Echter, meditatie, mindfulness en yoga halen zware negatieve gevoelens, trauma’s en diepere blokkades niet weg. Je zult echt nog aan de slag moeten met andere methoden om je stukken te verwerken (zou eigenlijk ieder mens mogen doen). Dat merk je eigenlijk pas als je stopt met mediteren. Dan komen oude patronen waarvan je dacht dat ze weg waren gewoon weer terug.
3. Meditatie werkt zolang je regelmatig mediteert. Als je stopt verdwijnen de effecten weer
Er wordt wel eens gezegd dat alle stappen die je zet op het pad van de meditatie blijvend zijn. Dit is echter op de lange termijn. Als je stopt met mediteren nemen de effecten weer af. Net als bij sporten. Als je stopt met bewegen neemt je conditie ook weer af. Als je eenmaal begint met mediteren zul je dus moeten doorgaan om de effecten duurzaam te maken. Pas na jaren beoefening merk je dat veranderingen blijvend zijn, zoals je na jaren sporten merkt dat je een basisconditie hebt opgebouwd.
4. Kort mediteren heeft weinig zin
Natuurlijk is het goed om 5 tot 15 minuten per dag te mediteren. Je voelt je ontspannener en positiever en kunt makkelijker met tegenslag omgaan. Als je het met hardlopen vergelijkt begrijp je wat ik bedoel. 5 tot 15 minuten hardlopen is leuk, maar echte effecten ervaar je pas na een half uur bewegen. Zo is het met meditatie ook. Wetenschappelijk onderzoek naar effecten van mediteren na een paar weken zijn gedaan op mensen die gedurende die periode tussen de 40 minuten en 10 uur per dag mediteerden. Je moet dus je vlieguren maken, wil je er echt iets aan hebben.
5. Mediteren gaat de hele dag door en kost veel tijd
Als je alleen de momenten op je meditatieplek beoefent en de rest van de dag gehaast, druk en geprikkeld bent, sla je de plank mis. In elke meditatie traditie zijn richtlijnen om de geest tussen de formele beoefenmomenten door kalm en in het nu te houden. Dit betekent dat je voorzichtig bent met wat je toelaat aan geestelijke prikkels zoals televisie, nieuws en social media. Ook probeer je liegen, grootspraak, alcohol- en drugsgebruik, seksueel wangedrag als vreemdgaan, doden (ook dieren) en nemen wat niet van jou is te voorkomen. Daarbij is het de bedoeling de hele dag door in het NU te zijn (door je bewust te zijn van je lichaam en ademhaling) en de dingen zoveel mogelijk met aandacht te doen. Dit noemen we informele meditatie beoefening. Op deze manier ontwikkel je een heldere, kalme geest die je nodig hebt om je formele meditatie (het zitten) te beoefenen.
6. Het nastreven van de voordelen van meditatie gaat je proces tegenwerken
Meditatie is bewustwording. Het allerbelangrijkste in het meditatieproces is loslaten. Je laat alles los wat je niet bent, zoals je lichaam, gedachten, emoties, gevoelens, herinneringen en overtuigingen. Zo krijg je een diep inzicht in hoe alles komt en gaat in het leven en word je je bewust wie je wél bent, je essentie. Dit geldt ook voor yoga dat letterlijk vertaald eenheid betekent. De bewuste staat van zijn die je bereikt als je je kern hebt gevonden door yoga of meditatie brengt je geluk, liefde en wijsheid. Dit verklaart waarom mediteren zoveel positieve effecten heeft; die effecten zijn allemaal bijproducten van bewustwording. Je begrijpt dat als je vasthoudt aan de voordelen van meditatie, je het tegenovergestelde van loslaten doet en je het proces van één worden met je kern tegenwerkt.
 Conclusie: Overweeg Goed Voor Je Begint met Mediteren
Het is belangrijk bovenstaande aspecten van meditatie goed te beseffen alvorens je begint. Blind achter de huidige yoga- en meditatiehype aanrennen levert je uiteindelijk teleurstelling op, omdat het niet zo rooskleurig is als wordt voorgespiegeld. Je moet, wederom als bij sporten, echt wel wat doen om de voordelen te ervaren. Nu je dit weet, kun je weloverwogen kiezen en besluiten wel of niet te gaan mediteren, of begrijp je waarom je tegen moeilijkheden opgelopen bent. Als je kiest voor meditatie kun je nu het meditatieproces met beide benen op de grond ingaan.
