Werkstress oplossen via het brein

Onlangs schreef ik een open brief aan Lodewijk Ascher over de aanpak van Psychosociale arbeidsbelasting (PSA). In 2013 was bijna 50% van het werk gerelateerde ziekteverzuim gelinkt aan PSA. In een artikel op de website van rijksoverheid wordt een op de drie gevallen van ziekteverzuim geweten aan werkstress. Een immens probleem, waar veel aandacht en geld aan besteed wordt. Niet voor niets dus ook de Check je werkstress week, een fantastisch initiatief van onder andere SZW. Er wordt een week lang bewust met werkstress omgegaan, werkgevers en werknemers kijken samen naar werkdruk en omstandigheden met als doel slag werkstress te reduceren.

Op de website www.duurzameinzetbaarheid.nl wordt de schijf van 5 gepresenteerd. Als oplossing tegen werkstress zijn er 5 aandachtsgebieden: betrokkenheid, gezondheid, ontwikkeling, organisatie, APK. Ik mis iets… Aandachtsgebied 6: veerkracht. Als we kijken naar de aangedragen oorzaken voor werkstress, komt men met; werkdruk, sociaal/ maatschappelijke druk, managementstijlen, en individuele factoren als competenties en belastbaarheid. In deze tijd van snelle veranderingen, crises, grote maatschappelijke onzekerheden en exponentiële technische ontwikkelingen is echter veerkracht een onmisbaar gegeven. Zonder veerkracht wordt een individu overspoeld met prikkels en neemt druk en stress toe.

Al jarenlang bestaan er in het bedrijfsleven toepasbare technieken om de veerkracht van medewerkers te vergroten. Deze technieken zijn gebaseerd op het principe neuroplasticiteit van de hersenen. Dat wil zeggen dat alles wat we doen, denken en waar we aandacht aan besteden, effect heeft op de structuur van ons brein. In onze schedel bevinden zich 100 miljard neuronen die continue verbindingen leggen met elkaar. Die verbindingen bepalen voor een groot deel ons gedrag, onze reacties en uiteindelijk onze stress en ontspanning.

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er technieken zijn om het neuroplasticiteitsprincipe zodanig in te zetten dat we gedrag en emotionele reacties kunnen veranderen door het brein te stimuleren. In 2007 al liet onderzoekster Julia Brefczynski- Lewis bijvoorbeeld zien dat bij mensen die lange termijn aandachttraining beoefenen, een verminderde activiteit in hun amygdala is. De amygdala is een hersengebied dat geassocieerd wordt met emotionele- en stress reacties. (Brefczynski-Lewis, J. A. et al. -2007). Een verminderde activiteit in de amygdala helpt minder reactief te zijn, vermindert de aanmaak van stress hormonen en helpt daarmee veerkrachtiger te worden bij werkdruk en tegenslag.

Dit is slechts een voorbeeld van de positieve effecten van aandachttraining op het brein. Het onderzoek van Brefczynski is een van vele publicaties en meta-analyses waaruit blijkt dat aandachttraining een positief neoplastisch effect heeft. Niet voor niets dat een toenemend aantal organisaties als Google en Samsung flink investeerden in aandachttraining- programma’s voor medewerkers. Een ander woord voor aandachttraining is mindfulness meditatie. Binnen Google werd de verbinding tussen mindfulness en zelfbewustzijnsontwikkeling gelegd. Zelfbewustzijn is de basis van emotionele intelligentie en leidt tot het ontwikkelen van zelfregulatie en zelfvertrouwen (Goleman 2011, emotionele intelligentie – Olympus). Zelfvertrouwen leidt op haar beurt weer tot toename in veerkracht.

Niet voor niets dat Google in samenwerking met Stanford University 6 jaar lang investeerde in een eigen mindfulness based emotional intelligence programma. Niet voor niets ook, dat dat programma de hele wereld overgaat en binnen organisaties als SAP, Ford en LinkedIn een doorslaand succes is. Samsung kwam aansluitend in Korea met een eigen mindfulness programma in samenwerking met Yeungnam University, Seoul. In Nederland lopen Phillips en KPMG voorop in deze ontwikkeling.

Mindfulness meditatie leidt tot meer belastbaarheid, minder reactiviteit, minder stress, meer zelfvertrouwen en daardoor verbeterde sociale- en leiderschapskwaliteiten, verhoogd welzijn en verhoogde productiviteit. Wetenschappelijk onderzoek en cijfers van organisaties die ervaring hebben met mindfulness spreken voor zich. We kunnen werknemers doormiddel van aandachttraining helpen de structuur van het brein te beïnvloeden om zodanig van binnenuit veerkracht te verhogen met alle positieve effecten van dien als het gaat om het terugbrengen van werkstress.